Με τη σύζυγό μου συνήθως πηγαίνουμε διακοπές τέλη Ιουνίου ή αρχές Σεπτεμβρίου καθώς ξέρουμε πως Ιούλιος και Αύγουστος είναι μήνες με πολύ κόσμο παντού. Φέτος ωστόσο δεν τα καταφέραμε λόγω υποχρεώσεων και αποφασίσαμε να κατέβουμε στην Κρήτη τέλη Ιουλίου και για 20 περίπου ημέρες. Μας φιλοξένησε ένας παλιός μου συμφοιτητής στο σπίτι του στην Ελούντα. Ο φίλος μας όμως είχε και μια πρόταση να μας κάνει, κάπως διαφορετική. Μας πρότεινε να προσπαθήσουμε να πάμε σε όσα περισσότερα πανηγύρια και παραδοσιακούς εορτασμούς μπορούσαμε καθώς εκείνη ακριβώς την περίοδο σχεδόν κάθε μέρα κάπου στην περιοχή υπήρχε μια σημαντική εκδήλωση με παραδοσιακό χρώμα. Μας φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα. Τελικά πήγαμε σε οκτώ (!) διαφορετικές εκδηλώσεις και πανηγύρια σε 23 μέρες! Ο φίλος μας είχε μάλιστα ετοιμάσει κάτι σαν οδικό χάρτη για τις εκδηλώσεις τις περιοχής! Με το καλημέρα και πριν προλάβουμε να ανοίξουμε τις βαλίτσες μας βρεθήκαμε στην Κριτσά. Ένα πολύ όμορφο κεφαλοχώρι με μεγάλη ιστορία. Η διοργάνωση ονομαζόταν «Μαγεροτσικαλιάσματα». Οι κυράδες του χωριού ετοίμασαν εκλεκτά εδέσματα και δοκιμάσαμε υπέροχες παραδοσιακές συνταγές μαζί με χιλιάδες, χωρίς υπερβολή, άτομα. Ζωντανή κρητική μουσική από νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες, χορός και χαμόγελα. Το καλωσόρισμα στην περιοχή του Αγίου Νικολάου ήταν μοναδικό. Περίπου μια εβδομάδα αργότερα, μάς πρότεινε να πάμε στη Νεάπολη. Μια όμορφη κωμόπολη και ιστορική πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου. Τριήμερο μουσικό φεστιβάλ («Φεστιβάλ Πλατείας») στις πλατείες της κωμόπολης αφιερωμένο σε ένα συγκεκριμένο μουσικό όργανο. Φέτος ήταν το ακορντεόν. Πανέμορφες μουσικές από καταξιωμένους καλλιτέχνες από την Κρήτη και από όλη την Ελλάδα σε μια εκδήλωση που μας κέρδισε με την πρωτοτυπία της και το κέφι των διοργανωτών. Πολύ ενδιαφέρον ήταν που ακούσαμε διαφορετικές μουσικές στην ίδια εκδήλωση αφού το επίκεντρο ήταν ένα μουσικό όργανο και όχι ένα είδος μουσικής. Η Κριτσά όμως μάς καλούσε πάλι. 13 Αυγούστου και «Γιορτή Μυζηθρόπιτας»! Στον ίδιο χώρο όπως και την πρώτη μέρα, με το ίδιο κέφι, υπέροχο φαγητό, πολύ κόσμο, εξαίρετους μουσικούς και φυσικά ένα από τα πιο νόστιμα και απλά γλυκά της κρητικής κουζίνας. Η ξακουστή νεράτη μυζηθρόπιτα με μέλι! Και έπειτα; Νεάπολη ξανά!! Αυτή τη φορά ήταν το μεγαλύτερο πανηγύρι του νομού και ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης, με αφορμή τους εορτασμούς του δεκαπενταύγουστου για την Κοίμηση της Θεοτόκου. Η Νεάπολη έχει μια τεράστια πλατεία στο κέντρο της. Εκεί διοργανώθηκε ένα ξεχωριστό διήμερο πανηγύρι με μουσική και φαγητό το οποίο όμως πλαισιώνεται από θρησκευτικές και αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Σχεδόν πέντε χιλιάδες άνθρωποι. Δεν είχαμε ξαναβρεθεί σε μεγαλύτερο πανηγύρι. 17 Αυγούστου βρεθήκαμε σε ένα πολύ ιδιαίτερο και όμορφο χωριό, τη Φουρνή, στο ετήσιο πανηγύρι του χωριού. Παραδοσιακή μουσική και εδέσματα, σε μια εκδήλωση με έντονο τοπικό χρώμα σε ένα χωριό προσεγμένο και πεντακάθαρο. Μετά από δύο μέρες βρεθήκαμε στην Πρίνα. Ακόμη ένα όμορφο χωριό της περιοχής όπου διοργανώνεται κάθε χρόνο η «Γιορτή Μελιού», παραδοσιακό προϊόν της περιοχής. Εξαίρετο φαγητό και μουσική για άλλη μια φορά και ένας όμορφος εκθεσιακός χώρος με εκθέματα σχετικά με την παραγωγή μελιού. Δοκιμάσαμε και κερήθρα!! Αποφασισμένοι να μην χάσουμε καμία εκδήλωση φύγαμε από την Πρίνα στη μέση της βραδιάς για να πάμε σε άλλο πανηγύρι σε ένα κοντινό χωριό τον Αδριανό. Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη σε άλλο ένα μοναδικό έδεσμα της περιοχής, τον φρέσκο ξινόχοντρο. Ο ξινόχοντρος είναι το προϊόν που προκύπτει από την ανάμειξη ξινισμένου γάλακτος και του χόντρου (χοντραλεσμένο σιτάρι). Δεν τον είχαμε δοκιμάσει ποτέ. Ήταν υπέροχος όπως και η γιορτή σε ένα όμορφο μικρό χωριό. Μια βραδιά πριν επιστρέψουμε στη βάση μας επισκεφτήκαμε ένα πανέμορφο ημιορεινό χωριό με ιδιαίτερους κατοίκους. Τον Κρούστα. Ήταν η παραδοσιακή γιορτή του «Φτάζυμου» ψωμιού, ο τρόπος παρασκευής του οποίου παραμένει μυστικό των γυναικών του χωριού! Υπέροχη γιορτή, με όλο το χωριό να συμμετέχει στην οργάνωση, πεντανόστιμο φαγητό και δροσιά στα 500+ μέτρα υψόμετρο και φυσικά κέφι και χορός μέχρι πρωίας! Ήταν το καλύτερο κλείσιμο μια μοναδικής εμπειρίας. Επιστρέψαμε γεμάτοι εικόνες, γεύσεις, άπειρους νέους φίλους και γεμάτοι σεβασμό για μια περιοχή όπου οι παραδοσιακές, και όχι μόνο, εορτές αποτελούν κορυφαίο κοινωνικό γεγονός.